Noodverlichting of veiligheidsverlichting: Wat is het verschil?

In België bestaat er soms verwarring tussen de begrippen “noodverlichting” en “veiligheidsverlichting”. Wat betekent elke term precies, en welke moet je gebruiken? ETAP geeft je hier een eenvoudige, én een meer ingewikkelde verklaring!

Leestijd: 3'30"

Een eenvoudige uitleg uit de norm

De Belgische norm NBN EN 1838 geeft dit overzicht:

Uit dit schema kan je opmaken dat “Noodverlichting” een overkoepelende term is, waar “Veiligheidsverlichting” een subcategorie is.

In de praktijk worden beide termen door elkaar gebruikt, en wordt heel vaak de overkoepelende term noodverlichting gebruikt. Ook ETAP geeft de voorkeur aan de term Noodverlichting.

De definities van al deze termen:

• Noodverlichting: de overkoepelende term, voor alle verlichting die in werking treedt bij het wegvallen van de normale verlichting
• Veiligheidsverlichting: hieronder vallen vluchtweg verlichting, anti-paniek verlichting, verlichting voor werkplekken met verhoogd risico. Dit zijn de typische ETAP-producten, die onder andere aan de strenge eisen uit de NBN EN 60598-2-22 moeten voldoen.
• Specifieke zone verlichting : Soms is het beter om niet meteen te evacueren bij stroomuitval, maar te wachten tot de spanning (en het licht) terugkeren. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn in een bejaardenhuis of een ziekenhuis. Specifieke zone verlichting maakt het dan mogelijk op een veilige plek te blijven. Dit is een nieuw begrip dat sinds 2024 in de NBN EN 1838 is opgenomen.
• Vervangingsverlichting: Dit is verlichting die moet toelaten om de gewoonlijke activiteiten voort te zetten, ook bij een spanningsonderbreking. Het zou bijvoorbeeld een deel van de gewone verlichting kunnen zijn, die gevoed wordt door een generator. Deze verlichting heeft vooral een economisch doel, en er worden verder geen bijzondere eisen aan opgelegd. Naast vervangingsverlichting zal er dus gewoonlijk nog veiligheidsverlichting nodig zijn.
• Vluchtwegverlichting: Deel van veiligheidsverlichting: dit zijn de armaturen die de vluchtwegen in een gebouw verlichten tot aan de verzamelplaatsen.
• Open ruimte (anti-paniek) verlichting: Deel van veiligheidsverlichting: deze toestellen laten toe om veilig de vluchtweg te bereiken, typisch geïnstalleerd in grotere ruimtes.
• Verlichting voor werkplekken met verhoogd risico: Deel van veiligheidsverlichting: te gebruiken in plekken waar een gevaarlijke situatie bestaat. Deze verlichting laat toe om de situatie veilig te maken na spanningsonderbreking, alvorens te evacueren.
• Veiligheidssignalisatie: De verlichte pictogrammen die onder andere de weg naar de nooduitgang aanduiden.

Wat zegt de wet?

In de verschillende Belgische wetteksten worden er ook definities gegeven.

Deze zijn helaas niet altijd even duidelijk en consequent, en zijn soms ook anders dan de termen uit de norm.

De Codex Welzijn op het Werk geeft een definitie voor “Veiligheidsverlichting” (Art. III-3-2, 12°), die min of meer overeenstemt met het begrip “Veiligheidsverlichting” uit de norm NBN EN 1838.

In de toelichting bij de Codex Welzijn op het Werk wordt voor de definitie van “Noodverlichting” verwezen naar Art. III.1-33, wat dan weer overeenstemt met het begrip “Verlichting voor werkplekken met verhoogd risico” uit de norm NBN EN 1838.

De term “Noodverlichting” wordt niet in de eigenlijke wettekst gebruikt, maar dus wel in de toelichting bij de Codex.

In het KB Basisnormen brand (bijlage 1, § 5.5) wordt een definitie gegeven voor “Veiligheidsverlichting”, die ook redelijk overeenstemt met het begrip “Veiligheidsverlichting” uit de norm NBN EN 1838.

Er wordt in het KB-basisnormen brand ook een definitie gegeven voor Vervangingsverlichting (bijlage 1, § 5.5), dat ook overeenstemt met de norm NBN EN 1838.

Het woord “Noodverlichting” wordt in het KB wel gebruikt, maar niet verder gedefinieerd.

Schematisch kan je het zo weergeven:

Ons advies

De termen noodverlichting en veiligheidsverlichting worden vaak door elkaar gebruikt. De meest gebruikte term is noodverlichting, dit is ook de voorkeur van ETAP.

Om verwarring te voorkomen, is ons advies om de termen uit de NBN EN 1838 te gebruiken, en dit duidelijk expliciet te vermelden. Bijvoorbeeld: “…vluchtweg verlichting zoals gedefinieerd in NBN EN 1838…”

Meer info?

We hebben nu de terminologie een beetje uitgeklaard, maar wat zijn de vereiste lichtniveaus? Dat kan je ontdekken in dit artikel: Wettelijke vereisten voor noodverlichting in België: Een overzicht van de regels en normen