Wat zijn de wettelijke vereisten voor noodverlichting in België?

Is noodverlichting verplicht volgens de Belgische wet? En zo ja, waar en wanneer dan? ETAP geeft een overzicht van de evolutie van wetten en actuele normen rond veiligheidsverlichting.

Leestijd: 3'00"

Belgische wetgeving voor noodverlichting

In België wordt veiligheidsverlichting vereist door de Codex Welzijn op het Werk, en het KB Basisnormen Brand.

1 - Codex Welzijn Op Het Werk

In de Codex Welzijn op het Werk (wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk) geeft aan dat de werkgever verantwoordelijk is voor het voorzien van verplichte veiligheidsverlichting en -signalisatie. 

Dit is vereist op alle werkplekken, met uitzondering van:
•    transportmiddelen 
•    winningsindustrieën (bvb. mijnbouw) 
•    vissersvaartuigen 
•    velden, bossen en andere niet-bebouwde terreinen van een landbouw- of bosbouwbedrijf

Tijdelijke en mobiele bouwplaatsen staan ook als uitzondering vermeld in de Codex. Echter, veiligheidsverlichting is hier ook vereist, wegens het Koninklijk Besluit van 25 januari 2001 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen.

2 - KB Basisnormen brand

Het Koninklijk Besluit van 7 juli 1994 ‘Basisnormen brand’ vereist veiligheidsverlichting in alle gebouwen. 

Uitzonderingen: 
•    eengezinswoningen
•    gebouwen bestaande uit maximaal twee bouwlagen en een totale oppervlakte kleiner dan 100 m2 
•    … en industriegebouwen

Maar industriegebouwen vallen natuurlijk onder de Codex Welzijn op het Werk.

Het KB Basisnormen Brand’ maakt onderscheid tussen gebouwen van na 1 december 2012, en vóór 1 december 2012.

Installaties na 2012: NBN EN 1838 & NBN EN 50172 

In het Koninklijk Besluit staat dat je noodverlichtingsinstallatie moet voldoen aan de normen NBN EN 1838, NBN EN 60598-2-22 en NBN EN 50172. 
 

Wat met installaties van voor 2012?

Vóór 2012 werd NBN EN 1838 niet expliciet vermeld in de Belgische wet. 

• Voor 2012 werd 1 lux vereist op de grond in de as van de vluchtweg: op de evacuatiewegen, de vluchtterrassen, de overlopen, de liftkooien, de zalen of lokalen die toegankelijk zijn voor het publiek, de lokalen waarin de autonome stroombronnen of de pompen voor de blusinstallaties opgesteld zijn, de stookafdelingen en de voornaamste borden.
• Op ‘gevaarlijke’ plaatsen in de vluchtweg werd voor 2012 5 lux gevraagd. Dit waren bv. een richtingsverandering, een kruising, een overgang naar trappen of onvoorziene hoogteverschillen in het loopvlak. NBN EN 1838 is minder streng op dit vlak.
• Een installatie die voor 2012 is ontworpen en gebouwd conform het KB ‘Basisnormen brand’ is nog steeds in orde voor de wetgever, uiteraard enkel wanneer ze nog volledig functioneert zoals ontworpen.

Voor nieuwe installaties en uitbreidingen neem je NBN EN 1838 als leidraad.

De normen voor noodverlichting

De twee onderstaande normen zijn belangrijk voor gebruikers van noodverlichting:

• NBN EN 1838 ‘Lighting applications - Emergency lighting’: deze beschrijft waar noodverlichting geplaatst moet worden en welke lichtniveaus vereist zijn.
• NBN EN 50172 ‘Emergency escape lighting systems’: deze norm beschrijft het onderhoud en de controle van noodverlichting.                                           

Beide normen zijn eind 2024 gewijzigd.

Fabrikanten van noodverlichting moeten er ook voor waken dat hun producten conform zijn met de eisen uit NBN EN IEC 60598-2-22. Voor een gebruiker van noodverlichting is het niet belangrijk om bovengenoemde norm te kennen. Wél belangrijk is dat de noodverlichting die je koopt, gemaakt is volgens deze norm. Dit kan je terugvinden op de CE-verklaring van het product.

Wat brengt de toekomst?

Wetten en normen evolueren, ETAP volgt alle evoluties nauwgezet op. Door je te abonneren op onze nieuwsbrief en onze blog te volgen, blijf je op de hoogte van de laatste stand van zaken in verband met (ETAP-)noodverlichting!