Kleurtemperatuur Kelvin

Op het product datasheet van led-verlichtingsarmaturen, vind je de kleurtemperatuur in Kelvin terug. Maar hoe kan kleur een temperatuur hebben? We leggen het je hier eenvoudig uit.

Leestijd: 3'00"

Wit licht uit zwarte stralers

Wanneer een smid een stuk ijzer gloeiend heet maakt, begint het licht uit te stralen. Bij ongeveer 500°C wordt het ijzer ‘roodgloeiend’, en boven de 1000°C wordt het ‘witheet’.

Dit fenomeen waarbij een voorwerp begint te stralen naarmate het warmer wordt, noemt men een zwarte straler (blackbody radiation).

Aan de hand van de kleur van een zwarte straler kent men dus de temperatuur ervan.

Omgekeerd kan men wit licht ook karakteriseren door aan te geven met welke temperatuur van een zwarte straler het overeen zou stemmen.

En om het helemaal ingewikkeld te maken, wordt deze temperatuur niet uitgedrukt in graden Celcius, maar wel in Kelvin.

De lichtkleur van een zwarte straler vertelt ons de temperatuur ervan. Bij hoge temperaturen stralen de zwarte stralers blauwwit, bij lagere temperaturen rood. Dit is het omgekeerde van de culturele associatie van kleuren, waar rood ‘warm’ is, en blauw ‘koud’.

Wit licht bij een gloeilamp

Bij een traditionele gloeilamp werd ook het effect van de zwarte straler gebruikt. Een elektrische stroom warmt het filamentvan de lamp op, en net zoals het gloeiende ijzer begint het filament licht uit de stralen.

De temperatuur van het filament van een helder brandende gloeilamp zal ongeveer 2500°C (of 2800 K) zijn. Dus door de lamp te dimmen, verander je niet enkel de hoeveelheid stroom, maar ook de lichtkleur van een gloeilamp.

Wit licht bij fluo en led

Bij fluorescentielampen en bij led-lampen wordt het licht op een andere manier opgewekt dan bij een gloeilamp. Bij beide lichtbronnen wordt blauw licht gegenereerd en gestraald op fosfor. Het is het fluorescente effect van fosfor dat het witte licht opwekt.

Door de juiste mengsels van fosfor te gebruiken, kan men de lichtkleur beïnvloeden. Zo kan men leds maken die licht uitstralen dat dezelfde kleur heeft als een zwarte straler heeft bij 3000 K, 4000 K, 5000 K… en dat zonder dat de led die temperatuur moet bereiken.

Wit licht in de natuur

De atmosfeer verstrooit en breekt het zonlicht, en dat verandert de kleur ervan. Gewoon daglicht heeft een lichtkleur rond 6500 K. Het ochtendrood heeft een lichtkleur van 3000 K, en een helderblauwe hemel kan een lichtkleur hebben van 16000 K en meer.

Kleurtemperatuur bij ETAP

De meeste armaturen van ETAP zijn standaard verkrijgbaar in een versie met 3000 Kelvin of 4000 Kelvin kleurtemperatuur. Door de juiste leds te selecteren, kunnen we echter ook armaturen met een andere lichtkleur aanbieden, of zelfs armaturen waarbij de lichtkleur varieert: ‘Tunable White’. Vraag ernaar bij uw ETAP vertegenwoordiger!

Voor ETAP’s noodverlichting zoeken we leds met de hoogste efficiëntie, zodat de armaturen zo veel en zo lang mogelijk licht geven met de beperkte energie-inhoud van de batterij. We komen dan uit bij leds met hogere kleurtemperatuur, typisch 5000 K en 6500 K.

…en gekleurd licht?

De lichtkleur aanduiden met een temperatuur is alleen maar logisch voor wit licht dat het spectrum van een zwarte straler benadert. Voor andere kleuren bestaan andere methoden om ze aan te duiden (bv. de CIE 1931 kleurruimte), maar dat zal het onderwerp zijn van een ander artikel. ✍